Het Britse voetbalerfgoed

zondag 13 november 2022

Aerial photograph of Wembley Stadium and Brent, London Borough of Culture 2020

Het wereldkampioenschap voetbal van 2022 komt eraan en twee teams zullen Groot-Brittannië vertegenwoordigen. Terwijl Engeland zich zonder verrassing kwalificeerde, had Wales al 64 jaar niet meer aan een WK deelgenomen, een opmerkelijke prestatie! Dit is een onverwachte kans om het voetbalerfgoed van de andere kant van het Kanaal te ontdekken. Als bakermat van het moderne voetbal staat Groot-Brittannië vol met clubs en musea die gewijd zijn aan de "grootste sport ter wereld" en het land heeft geen tekort aan verhalen voor voetbalfans.

Ontdek de oorsprong van het voetbal in Groot-Brittannië

Het voetbal zoals het nu bekend is gaat terug tot de tweede helft van de jaren 1800, toen men pogingen deed om de vele verschillende spelregels die gebruikt werden te combineren.Eén reglement werd gemaakt door 's werelds oudste club, Sheffield FC, opgericht in 1857, maar het gebruik ervan was niet overal in het land hetzelfde. Dit leidde uiteindelijk tot de oprichting van de Football Association, toen een aantal teams elkaar in 1863 ontmoetten in de Freemasons Tavern in Covent Garden - nu de Freemasons Arms -. In de loop van zes bijeenkomsten werden nieuwe regels overeengekomen, hoewel die niet bij iedereen in de smaak vielen, want in plaats daarvan kozen veel clubs ervoor om in 1871 de Rugby Football Union te vormen. Verschillende kampioenschappen bleven zonder uniforme spelregels doorgaan, maar met de oprichting van de International Football Association Board (IFAB) in 1886 werden 17 basiswetten voor het spel bekrachtigd. Het is een periode die wordt getoond in de Netflix show The English Game, die de klassenkloof belicht die in die tijd in de sport heerste.

Clubs uit alle lagen van de bevolking

In de begintijd kwamen de teams uit allerlei achtergronden. In het zuiden van Engeland werden veel teams gevormd door hogescholen en openbare scholen, zoals Eton en Harrow, terwijl in het noorden voetbal de overhand had onder de arbeidersklasse, met veel molens en textielbedrijven die hun eigen teams hadden. Op basis van de nieuwe spelregels richtten 12 clubs uit heel Noord-Engeland en de Midlands in 1888 de voetbalcompetitie op en de sport groeide van daaruit geleidelijk. Op één na doen al die clubs tot op de dag van vandaag nog mee aan de competitie.

Onder hen is Aston Villa, gevormd door leden van de Villa Cross Wesleyan Chapel. Sinds 1897 speelt de club haar thuiswedstrijden in Villa Park, dat ooit een Victoriaans pretpark was dat ontwikkeld werd op het vroegere terrein van Aston Hall, een groots Jacobeaans landhuis met tuinen die dateren uit het midden van de 17de eeuw. Naast een rondleiding door het stadion ligt dit stukje geschiedenis op korte afstand.

Bezoekers die meer van het voetbalevengoed van de streek willen ervaren kunnen ook Molineux bezoeken, sinds 1889 de thuishaven van de Wolves (Wolverhampton Wanderers). Het interactieve museum van het stadion, ook een van de stichtende clubs, neemt bezoekers mee op een reis door de beginjaren van het moderne voetbal, terwijl rondleidingen door het stadion een blik achter de schermen gunnen op gedenkwaardige momenten uit de geschiedenis van de club.

Ontdek voetbalerfgoed in Manchester

Andere clubs kunnen hun oorsprong tot op de werkvloer terugvoeren. Manchester United, zoals ze nu bekend zijn, werd in 1878 opgericht door de afdeling rijtuigen en wagens van het depot van de Lancashire and Yorkshire Railway in Newton Heath. Na in 1902 van naam veranderd te zijn verhuisde de club in 1910 naar het huidige Old Trafford stadion en is daar sindsdien gebleven, afgezien van een korte periode in de jaren '40 toen ze door oorlogsschade een terrein moesten delen met hun rivalen, Manchester City. Wie meer wil weten over het erfgoed van de beroemde club kan dat doen tijdens een rondleiding door museum en stadion. Buiten het stadion kunnen bezoekers ook een foto nemen van het United Trinity standbeeld, met Sir Bobby Charlton, George Best en Denis Law, drie personen die er mede voor zorgden dat United in 1968 als eerste Engelse club de Europacup won.

Voetbalfans in Manchester kunnen ook een rondleiding krijgen in het Manchester City’s Etihad Stadium van Manchester City, of een interactieve reis door het mooie spel maken in het National Football Museum, dat in het opvallende Urbis gebouw in het centrum van de stad is gevestigd. Naast een strafschoppenserie en andere interactieve spelletjes, staat het vol met voetbalmemorabilia, waaronder medailles, replica's van trofeeën en shirts van een reeks invloedrijke wedstrijden.

Verdiep je in de voetbalrivaliteit van Liverpool

Liverpool is ook de thuisbasis van een paar clubs met een rijk voetbalverleden. Everton speelde zijn thuiswedstrijden aanvankelijk in Stanley Park voor ze naar Liverpool's huidige thuis, Anfield, verhuisden. Daar zag een geschil tussen het bestuur van de club en de eigenaar van het terrein de club aan het eind van de 19e eeuw verhuizen naar Goodison Park, waarmee de weg werd vrijgemaakt voor de oprichting van Liverpool FC. Beide terreinen liggen ongeveer een mijl uit elkaar en Liverpool speelt sinds hun oprichting in 1892 op Anfield. Rondleidingen door Goodison Park laten fans meer ontdekken over de blauwe helft van de stad, terwijl The Liverpool FC Story Museum in het roemruchte verleden van de Reds duikt, waarbij stadion tours een inzicht geven in Liverpool's beroemde volkslied, 'You'll Never Walk Alone'.

Leer de verhalen achter Londens grootste clubs kennen

Arsenal heeft zijn wortels in het zuiden van de hoofdstad, want het werd in 1886 opgericht als Dial Square, een team van arbeiders uit het Royal Arsenal, een wapenfabriek in Woolwich. De club verhuisde in 1913 naar Highbury, Noord Londen, een terrein waar de club bleef tot ze in 2006 naar de huidige Emirates site verhuisde. 'Behind-the-scenes tours' duiken in de rijke geschiedenis van de club, en er zijn ook 'legend experiences' - rondleidingen door enkele vroegere spelers van de club - om van te genieten.

De Noord-Londense club Tottenham Hotspur werd in de jaren 1880 door een bende schooljongens opgericht, en speelde vanaf 1899 in hun White Hart Lane stadion. Het Tottenham Hotspur Stadion, gebouwd op dezelfde plek, werd in 2019 geopend en omvat de Goal Line Bar, die met 65 meter de langste bar van Europa is! Na van een stadion tour genoten te hebben, kunnen de bezoekers zonder hoogtevrees over de hoofdstad uitkijken op de Dare Skywalk, een kans om het stadion te beklimmen en neer te kijken op het veld beneden. Een soortgelijke rooftop tour is ook mogelijk in het St James' Park stadion van Newcastle, waar je een panoramisch uitzicht over Tyneside hebt.

Chelsea, een andere Londense topclub, werd in 1905 opgericht in een bovenzaal van het Rising Sun public house, dat nu de Butcher's Hook heet. In de schaduw van Stamford Bridge, dat in die tijd gebouwd werd, kunnen fans een rondleiding door het stadion en museumvan de club, dat een heleboel memorabilia bevat, waaronder een Champions League trofee.

Vier het nationale spel

Naast de verschillende clubstadions van de Premier League in heel Groot-Brittannië zijn ook de nationale stadions gastheer van grotere sportevenementen. Het iconische Wembley Stadium, compleet met zijn 133 meter hoge boog, werd in 2007 heropend en kan tot 90.000 fans herbergen, waarmee het de grootste sporthal van Groot-Brittannië is. Het verving het vorige stadion met dezelfde naam, dat sinds 1923 op deze plek stond en waar prestigieuze evenementen hadden plaatsgevonden, zoals de wereldbekerfinale van 1966 en de beslissende finale van Euro 1996.

Het Hampden Park in Glasgow is een ander stadion met een rijke geschiedenis als gastheer van internationale topsport. Het staat bekend als de thuisbasis van het Schotse voetbal en was het grootste stadion ter wereld toen het in 1903 geopend werd, en het is de gastheer van het Britse bezoekersrecord, toen in 1937 bijna 150.000 mensen zich naar binnen propten om Schotland tegen Engeland te zien spelen. Hoewel de capaciteit door de modernisering en de invoering van veilige zitplaatsen sterk verminderd is, is Hampden Park nog steeds de thuisbasis van het Scottish Football Museum - een ruimte gewijd aan het documenteren van het voetballende verleden van de natie.